εκδηλώσεις και αντιμετώπιση του φόβου

 

Ο φόβος είναι το πιο διαδεδομένο και συνηθέστερο ανθρώπινο συναίσθημα προερχόμενο από την ενστικτώδη δύναμη του ανθρώπου για αυτοσυντήρηση και επιβίωση, που διεγείρει το συναίσθημα και τη σκέψη, άλλοτε με δημιουργικά και άλλοτε με καταστροφικά αποτελέσματα.

Το αίσθημα του φόβου στις διάφορες μορφές και βαθμούς του, είναι το ψυχολογικό στοιχείο της αντίδρασης στον κίνδυνο. Οποιαδήποτε εμπειρία κινδύνου ή απειλής απαιτεί μια άμεση απάντηση από το άτομο, καθώς αποτελεί απειλή για την ίδια του τη ζωή ή κάποια εκδήλωσή της. Μπορεί να είναι οικονομική απειλή που προμηνύει απώλεια και καταστροφή ή απειλή του κύρους που προκαλεί πλήγμα στη φήμη ή κοινωνική ατίμωση.

Απέναντι σε μια άμεση απειλή, η ενστικτώδης αντιμετώπιση είναι η τάση για φυγή, η ανάγκη να βρεθεί κάποιο καταφύγιο. Μια εναλλακτική λύση, κι όταν η απόδραση δεν είναι εφικτή, είναι να αντισταθείς, να πολεμήσεις, να λάβεις αντίμετρα. Ίσως κανένα από τα δύο να είναι δυνατά, αλλά σε κάθε περίπτωση ο απειλούμενος δεν μπορεί παρά να αντιδράσει στην κατάσταση.

Η πρώτη αντίδραση, σχεδόν σίγουρα, θα είναι αυτή του φόβου, που μετά μπορεί να δώσει τη θέση του στον θυμό. Η απειλή μπορεί να είναι πραγματική ή φανταστική, αλλά, εάν επιμείνει, θα προκαλέσει άγχος, που περιγράφεται σαν μια κατάσταση χρόνιου φόβου. Ένα επιπλέον αποτέλεσμα του φόβου είναι το μίσος, γιατί είναι φυσικό να μισούμε αυτό που φοβόμαστε και να επιθυμούμε την απομάκρυνση ή την καταστροφή του.

Η αντίδραση στην απειλή εκδηλώνεται τόσο με σωματικά όσο και ψυχολογικά στοιχεία.  

Η σωματική αντίδραση αποδεικνύεται από την ενδοκρινική δραστηριότητα που προκαλεί αγγειοκινητική και νευρομυϊκή διαταραχή.

Η όψη μπορεί να γίνει άσπρη ή κόκκινη - λευκή από φόβο, μαβιά από οργή. Τα μάτια μπορεί να αστράφτουν από οργή ή να διαστέλλονται από τρόμο. Οι σκελετικοί μύες μπορεί να τεντωθούν στην προετοιμασία για φυγή ή μάχη, ή τα άκρα μπορεί να παραλύσουν και να μείνουν ανήμπορα, με αποτέλεσμα την καθήλωση. Μερικές φορές αυτού του είδους η αντίδραση μπορεί να αποδειχθεί προστατευτικός ελιγμός, όταν οποιαδήποτε κίνηση αποτελεί αυξημένο κίνδυνο. Είναι όπως όταν βρεθείς μπροστά σε μια κόμπρα που είναι έτοιμη να χτυπήσει, είναι πιο ασφαλές να «παγώσεις» παρά να φύγεις.

Άλλα σωματικά συμπτώματα αντίδρασης είναι ανατριχίλα, αύξηση του καρδιακού παλμού, τρέμουλο, κρύος ιδρώτας. Επιτάχυνση της περίσταλσης - χαλαρότητα των εντέρων. Αφωνία ή δυσαρθρία. Ξηρότητα του στόματος. Απώλεια όρεξης.

Τα σωματικά σημάδια συνοδεύουν είτε ο θυμός είτε ο φόβος, και κυρίως ο φόβος.

Η διατήρηση του φόβου δεν είναι ένα θέμα μιας απλής συναισθηματικής αναστάτωσης. Λόγω της συνοδευτικής διαταραχής στη φυσιολογική λειτουργία είναι επιζήμια για την υγεία και την καλή ψυχοσωματική κατάσταση. Ο φόβος είναι η ρίζα πολλών ψυχοσωματικών ασθενειών.

Είναι αλήθεια ότι αυτό που απαλείφει καλύτερα το φόβο είναι η πίστη, η αυτοπεποίθηση που δημιουργεί την ηρεμία, αλλά στο βαθμό που εμπλέκονται βαθιά τα φυσιολογικά συστήματα του σώματος απαιτείται  κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.

Υπνωτικά, ναρκωτικά, ηρεμιστικά, παραισθησιογόνα φάρμακα δεν είναι η απάντηση. Στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να ανακουφίσουν μερικώς, αλλά συχνά χειροτερεύουν τα πράγματα με την καταστολή ή τις παρενέργειες. Μπορεί περαιτέρω να προκαλέσουν σοβαρή επιπλοκή εξάρτησης και εθισμού.

Ο φόβος του θανάτου μπορεί να είναι ένα εμφανές σύμπτωμα διαταραχής. Ανάλογα με τον τρόπο εκδήλωσης χορηγείται το κατάλληλο ομοιοπαθητικό θεραπευτικό μέσο:

-    Μπορεί ο φόβος να είναι καθαρά ένας πανικός με έντονη ανησυχία και ανυπομονησία.

-    Μπορεί να παρουσιάζεται τρόμος επικείμενου θανάτου σε συνδυασμό με αφόρητο πόνο και έναν μεγάλο φόβο στο άγγιγμα ή ακόμα και στην προσέγγιση των άλλων.

-    Μπορεί να υπάρχει τόσο έντονη σιγουριά θανάτου που κάποιος αρνείται φάρμακα και φαγητό, παρά το αίσθημα πλήρης εξάντλησης. Συγχρόνως υπάρχει δίψα για γουλιές ζεστού ή καυτού νερού και ένα αδιόρθωτα ανήσυχο μυαλό και σώμα.

-    Μπορεί να υπάρχει πρόβλεψη της ώρας του επικείμενου θανάτου.

-    Μπορεί να υπάρχει τόσο έντονη υποτονικότητα στο μυαλό και το σώμα που ο φόβος του θανάτου κατακλύζει εύκολα τον ασθενή. Η μυϊκή αδυναμία, σχεδόν πάρεση, και το τρέμουλο είναι τόσο έντονα που αναζητά κάπου να κρατηθεί ή να καθίσει για να ελέγξει αυτό το τρέμουλο.

-    Για άτομα που από τη φύση τους έχουν έντονη φαντασία, ο φόβος του θανάτου όταν αρρωσταίνουν είναι σχεδόν αναπόφευκτος.

Ο φόβος στο σκοτάδι είναι ουσιαστικά ο φόβος για το άγνωστο. Εντυπώνεται συχνά σε ευαίσθητα παιδιά από μια γκουβερνάντα ή κάποιο άλλο άτομο, που θα έπρεπε να γνωρίζουν περισσότερα. Για το ευφάνταστο παιδί, αυτός ο κόσμος του κενού σκότους, που κατοικείται από κάθε είδους απαίσιους και κακοήθεις κατοίκους, από τους οποίους η μόνη διαφυγή είναι στο φως και στην παρέα φιλικών ανθρώπων.

Ο φόβος να διασχίσεις το δρόμο ή φόβος να βγεις έξω από το σπίτι είναι ίσως μια περίεργη δυσκολία, δεν είναι όμως ασυνήθιστη. Μπορεί να σχετίζεται με κρίσεις πανικού στις οποίες ο πάσχων ξαφνικά τρέμει έντονα, δεν μπορεί να παραμείνει όρθιος, ιδρώνει, κλαίει, έχει γρήγορο σφυγμό και αισθάνεται υπερβολικά αδικαιολόγητο φόβο.

Ένα άρθρο του Lancet (εβδομαδιαίο γενικό ιατρικό περιοδικό) που αναφερόμενο σε αυτή την κατάσταση δήλωνε: «παραμένει η εντύπωση ότι δεν υπάρχει ικανοποιητική θεραπεία για αυτές τις γυναίκες που αναγκαστικά μένουν κλεισμένες στο σπίτι», αποτυπώνει την αδυναμία αντιμετώπισης αυτών των καταστάσεων από την συμβατική ιατρική.

Ο φόβος της αποτυχίας είναι ένα βασανιστικό συναίσθημα ή μια νοητική στάση που δεν υποδηλώνει κάποια έλλειψη ικανότητας, αλλά προέρχεται περισσότερο από έλλειψη αυτοπεποίθησης.

Οι παραπάνω είναι μόνο ενδεικτικοί, από ένα ευρύ "κατάλογο", φόβοι, που όλοι λίγο πολύ φέρουμε μέσα μας, με μια τάση να εκδηλώνονται σε βαθμό και είδος σύμφωνα με τις περιστάσεις που παρουσιάζονται και την ευαισθησία του καθένα.

" Η Ομοιοπαθητική διαθέτει θεραπευτικά μέσα

ικανά να μετατρέψουν τον πανικό σε ηρεμία 

και την ανησυχία σε αυτοπεποίθηση, 

βοηθώντας και ενισχύοντας 

την εσωτερική θεραπευτική δύναμη του οργανισμού."